O‘zbekiston terma jamoasining Parijdagi Olimpiadadagi navbatdagi zafarona ishtiroki bu safar sportchilarimizga nisbatan faxr hissini tuydirdi. 13 ta mukofotdan (ularning sakkiztasi – oltin) ikkitasini qizlar – raqibiga birorta ham imkon qoldirmay, birinchi o‘rinni egallagan dzyudochi Diyora Keldiyorova va to‘siqlarga qaramay olimpiya kumush medalini qo‘lga kiritgan txekvondochi Svetlana Osipova, qo‘lga kiritdilar. 7LADIES tahririyati eng yirik sport musobaqasining parda ortida nimalar qolganini bilish yulduzlarimiz bilan uchrashish imkoniyatini qo‘ldan boy bermadi. Materialimizda – ulkan mehnat va orzular sari mashaqqatli yo‘l turadigan ruhlantiruvchi ikkita ilhomlantiruvchi muvaffaqiyat tarixi.
Diyora Keldiyorova: “Barakalla, Diyora! Buni uddalading! O‘z maqsadingga erishding!”
O‘zbekistonga Parijning ilk oltin medalini dzyudochi Diyora Keldiyorova olib keldi. Samarqandlik qiz bu safar tatamida unga teng keladigani yo‘qligini isbotladi. Finaldagi ishonchli g‘alabadan so‘ng Diyoraga yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev qo‘ng‘iroq qildi va tarixiy yutuq – O‘zbekiston ayollar dzyudosi bo‘yicha ilk oliy mukofot bilan tabrikladi.
Yutuqlaringiz ro‘yxatiga qoyil qolish mumkin! Sport bo‘yicha barcha orzularingiz ushaldi, deya olasizmi?
Mening orzuyim – dzyudo bo‘yicha barcha oltin medallarni qo‘lga kiritish. Jahon chempionatida g‘alaba qozonish qoldi.
Olimpiadadan keyin motivatsiyani saqlab qolish mumkinmi?
Umuman qiyin emas. Sportga bo‘lgan cheksiz muhabbatim to‘xtab qolishga yo‘l bermaydi va meni har kuni motivatsiya beradi.
Finalni va g‘olib bo‘lgan lahzangizni yodga oling. U sizning xotirangizda qanday saqlanib qoladi?
Bu lahzalarni hech qachon unutmayman. Final arafasida chiqib, maksimal darajada hammasini qo‘limdan kelgancha qilishga kayfiyatida edim. Men omadimga, bu qo‘limdan kelishiga ishongandim va qattiq hayajonlanmaslikka harakat qildim. Buni uddalaganimda, o‘zimga shunday dedim: “Barakalla, Diyora! Buni uddalading! O‘z maqsadingga erishding!” To‘lqinlanib ketdim.
Sizning oltin medal bilan shohsupada turib, yig‘lagan kadrlaringizni ko‘rdik. Ehtimol, bu vaqtda siz bilan butun mamlakat baxtdan ko‘ziga yosh olgan bo‘lsa kerak. Vatandoshlaringizning qo‘llab-quvvatlashini o‘zingizda qanchalik his qildingiz?
Menga hamma muxlislik qilayotganida xalqimiz duosini his qildim. Bularning barini kuch-g‘ayrat darajasida o‘zimdan o‘tkazdim.
OAV’da Olimpiadaning puxta tashkillashtirilmaganligi mavzusi ko‘tarilgan materiallar bo‘lgan. Qandaydir noqulayliklar sezdingizmi?
Ovqatlanish bilan bog‘liq bo‘lgan: taomlari mazasiz, ta’mi yo‘q. Sportchilarimiz bir necha marta ovqatlanib, keyin rad etishdi. Shundan so‘ng rahbariyat o‘zbekcha taomlarni o‘z ichiga olgan o‘z oshxonasini tashkillashtirdi. Sovutkichlar unchalik yaxshi emasdi, logistika bilan ba’zida qiyinchiliklar bo‘ldi. Biroq menejerlarimiz biz Parijda o‘zimizni maksimal darajada qulay his qilishimiz uchun qo‘lidan kelgan barchasini qildi.
G‘alaba qozonganingizda sizni tabriklash uchun prezident qo‘ng‘iroq qildi. Nimani his qildingiz?
Prezident bizning chiqishlarimizni diqqat bilan kuzatdi, har bir jangimizni ko‘rdi. Uning qo‘ng‘irog‘idan va tabrigidan to‘lqinlanib ketdim, qo‘llab-quvvatlagani uchun undan minnatdorman. Bu bundan keyin o‘z ustimda ishlashim va erishilgan yutuqlar bilan cheklanib qolmasligim uchun motivatsiya.
Qarindosh-urug‘laringiz-chi? Menimcha, telefoningiz portlab ketgan bo‘lsa kerak?
Shunday bo‘ldi, ularga javob berishga ham ulgurmadim! Bir kunning o‘zida bir necha ming obunachilar qo‘shildi, ustiga ustak faqat O‘zbekistondan emas, balki Qozog‘iston, Gruziya va boshqa postsovet hududidagi boshqa davlatlardan ham. Ko‘plab tabrik xabarlari va izohlar bo‘ldi. Shuning uchun ham birdaniga hammaga minnatdorchilik bildirish uchun post joyladim.
“Aniq ishonchim komil: dunyoni yaxshi tomonga o‘zgartirish mumkin va kerak”
Siz gender tengsizligi va bolalarga nisbatan zo‘ravonlikka qarshi kurashish bo‘yicha maxsus vakil etib tayinlandingiz. Missiyangiz haqida gapirib bering.
Bu men uchun yangi lavozim, yangi chaqiriq va men o‘z misolimda qo‘l qovushtirib o‘tirish mumkin emasligini, o‘zingizni himoya qilishni bilishingiz kerakligini ko‘rsatmoqchiman. Shuningdek, ayollar va bolalarga nisbatan zo‘ravonlikka qarshi ish olib boraman. Ishonchim komil: dunyoni yaxshi tomonga o‘zgartirish mumkin va kerak.
Sizning yaqin kelajakdagi rejalaringiz? Ehtimol, tanaffus qilib, dam olmoqchidirsiz?
Ilgarilari musobaqalar orasida tayyorlanib olish uchun o‘rtacha to‘rt yil bo‘lardi. Biroq Tokio va Parijdagi Olimpiadalar orasida kamroq vaqt o‘tdi, demak tayyorgarlik ko‘rish sikli qisqaroq bo‘lib qoldi, shuning uchun ham jismonan, ham ruhan juda qiyin bo‘ldi. Ko‘pchilik qattiq charchadi, shuning uchun hozir biroz dam olib, keyin yangi kuch-g‘ayrat bilan keyingi musobaqalarga tayyorlanish niyatida.
Men haqimda gapiradigan bo‘lsak, turmush o‘rtog‘im bilan Yevropa bo‘ylab sayohat qilishni rejalashtiryapmiz. Men u yerda bir necha bor bo‘lgan bo‘lsam-da, musobaqalarning tig‘iz jadvali tufayli hech qachon sayr qilish, ko‘ngil ochishning iloji bo‘lmadi. Buning ustiga turmush o‘rtog‘im Yevropada bo‘lmagan. Shunday ekan, go‘zal joylardan birgalikda bahramand bo‘lamiz.
Oilaviy hayot bilan sportni birgalikda olib borish qanchalik mushkul?
Bizning turmush qurganmizga ikki yil bo‘ldi va dastlab men sport karyerasini tark etmasligim haqida kelishib olgandik – axir unga ozmuncha kuch sarflanmagan. Yig‘in vaqtida oylab uyda bo‘lmayman. Ba’zan ertaroq yotishga to‘g‘ri keladi, ba’zan oilaviy tantanalarni o‘tkazib yuborishga to‘g‘ri keladi, kelinlik vazifasi har doim ham bajarib bo‘lmaydi. Oila bizni tushunadi va qo‘llab-quvvatlaydi.
Muvaffaqiyatlaringizni kuzatib, ulardan ilhomlanayotgan qizlarga nima tilagan bo‘lardingiz?
Mening g‘alabamdan keyin ko‘plab qizlar sport bilan shug‘ullanishni xohlashgani, ota-onalar qizlarini dzyudo seksiyasiga berishgani rost. Ammo ota-onalarga maslahatim: qizlaringizda ular haqiqatdan ham yaxshi ko‘radigan narsani toping. Agar ularga rasm chizish yoqsa, shu yo‘nalishda harakat qilish kerak. Yoki, ehtimol, ularni boshqa soha jalb qilayotgandir. Inson qalbi nimaga tortsa, shu bilan shug‘ullanishi kerak. Hech kimga sir emaski, inson o‘z ishini yaxshi ko‘rsa, charchamaydi va osongina yuksak marralarga erishadi.
Svetlana Osipova: “Imkonsiz narsaning o‘zi yo‘q”
Svetlana Osipovaga Olimpiadada g‘alabaga erishishiga bir qadam qolgandi. Finaldagi yakkama yakka kurashda uni o‘z sportchilarini baland ovozda qo‘llab-quvvatlayotgan fransuz muxlislari chalg‘itishdi, sudyalar esa munozarali qaror qabul qilishdi. Svetlananing Olimpiada sari butun yo‘li oson kechmadi: Parij-2024 dan olti oy oldin u og‘ir jarohat oldi va musobaqani o‘tkazib yuborish xavfi katta edi. Shuning uchun bu kumush medal tarixi qahramon tarixi kabi o‘ziga xosdir.
Sportga qanday kirib kelgansiz?
Men yoshligimdan sport bilan shug‘ullana boshlaganman. Dadam o‘z kuchimga ishonishimni va har doim o‘zimni himoya qilishimni ta’minlardi. Ammo mening birinchi ongli tanlovim sportning jangovar turi emas, balki o‘n yil ichida menga txekvondo uchun ajoyib asos bo‘lgan badiiy gimnastika bo‘ldi. Buni men keyinchalik tushundim. Badiiy gimnastikadan so‘ng u o‘zini tennis va dzyudoda sinab ko‘rdi. Tennis bilan ishim yurishmadi, dzyudochi qiz uchun esa men juda balandman. Bundan tashqari, bo‘yim baland bo‘lgani uchun meni doim katta guruhga yuborishgan, bu yerda asosan o‘g‘il bolalar bo‘lib, men ular bilan baravar shug‘ullanishim kerak edi.
“Agar sen o‘z yo‘lingni tanlagan bo‘lsang, shu yo‘ldan bor, imkonsiz narsaning o‘zi yo‘q”
Txekvondoga tasodifan kelib qolganman: tennis kortidagi mashg‘ulotlardan birida oldimga murabbiy kelib, sportnign shu turiga e’tibor qaratishimni taklif qilgandi.
O‘shandan beri, 2015-yildan beri men o‘zimni to‘liq txekvondoga bag‘ishlayman. Ko‘p yillik gimnastika mashg‘ulotlari zoye ketmadi: tanani yaxshi tortib cho‘zish qoldi, bundan tashqari, tanam jiddiy jismoniy zo‘riqishlarga tayyor edi. Men faqat taktik usullarni o‘zlashtirishim, g‘alabaga erishish uchun taekvondo mohiyatini tushunishim kerak edi. Shunday qilib, bir yillik mashg‘ulotlardan so‘ng respublika chempionatida o‘smirlar o‘rtasida birinchi o‘rinni egalladim, keyin terma jamoaga kirdim va xalqaro musobaqalarda qatnasha boshladim. 2017-yilda mening ilk yirik startlarim – yopiq inshootlardagi Osiyo o‘yinlari bo‘lib o‘tdi.
Ayniqsa bu musobaqalar meni hammasining imkoni bor degan fikrga undadi, o‘zimga dedim: “Agar sen o‘z yo‘lingni tanlagan bo‘lsang, shu yo‘ldan your, imkonsiz narsaning o‘zi yo‘q”. Keyin esa hammasi tezlashib ketdi.
Parij Olimpiadasigacha bo‘lgan yo‘lingiz qiyin bo‘lganmi?
Bu mening birinchi Olimpiadam emas, undan oldin Tokiodagi o‘yinlarda qatnashganman. Afsuski, o‘shanda medal qo‘lga kiritilmadi. Avvallari menga doim Olimpiya o‘yinlari – bu xayollardan tashqaridagi narsadek tuyulardi. Men Yaponiyaga yosh va tajribasiz sportchi sifatida bordim, lekin o‘shanda ham katta xohish va ishtiyoq bor edi: men yutib chiqishni, eng yaxshi bo‘lishga qodirligimni isbotlashni xohlardim.
“G‘alabani laganda osh bilan birga tortishmaydi”
O‘yinlarga qanday tayyorgarlik ko‘rdingiz?
Men Parij Olimpiadasiga ongli ravishda bordim. Jahon chempionatining ikki karra finalchisi sifatida men mas’uliyatni his qildim va o‘zimga o‘zim qarshi chiqdim: shohsupaga chiqish men uchun muhim edi. Albatta, bu osonlikcha amalga oshmadi. Barcha sportchilar yaxshi biladi: g‘alabaga hech qachon osonlikcha erishib bo‘lmaydi. G‘alabani laganda osh bilan birga tortishmaydi.
O‘tgan yili, Yangi yil bayrami arafasida, litsenziya bo‘yicha o‘tkazilgan musobaqasida jarohat oldim. Toshkentga kelib, jarohat jiddiyligi va jarrohlik aralashuvini talab qilishini bilib oldim. Bizda ajoyib shifokor, chet eldan taklif qilingan mutaxassis Aleksey Chernev bor. U Germaniyadagi hamkasblari bilan bog‘landi va natijada biz ikki oy dam olishga qaror qildik, keyin esa Yevropaga konsultatsiyaga uchib, tizzadagi bog‘langan joy qanday bitayotganini va o‘zgarish bor-yo‘qligini ko‘rdik. Operatsiyasiz amallandi; aks holda men Olimpiadagacha o‘zimni tiklab olishga ulgurmagan bo‘lardim. Qaror o‘zini to‘la oqladi. Men federatsiyamizdan hammasini tashkil etgani uchun juda minnatdorman – ularsiz men bu yo‘lni bosib o‘tmagan bo‘lardim. Parijda ko‘rsatgan natijamda yordam va qo‘llab-quvvatlash asosiy rol o‘ynadi.
Jarohatlardan keyin har qanday sportchi o‘zini ehtiyot qiladi va chiqishni davom ettirishdan qo‘rqadi. Murabbiy menda qo‘rquv paydo bo‘lishidan xavotirda edi, lekin baxtimizga, biz uni birgalikda yengib o‘tdik va bu vaziyatdan chiqdik. Men hatto may oyidagi Osiyo chempionatida ishtirok etib, bronza medalini qo‘lga kiritdim. Shundan so‘ng biz bir oy davomida Olimpiya o‘yinlariga tayyorgarlik ko‘rgan Turkiyada yig‘inlar o‘tkazdik va Janubiy Koreyaga bir haftalik tashrif buyurib, natijamizni mustahkamladik. Biz Parijga moslashish uchun sal oldinroq uchib keldik. Shahar chekkasida yashardik, sharoit a’lo edi, tayyorgarlikdan hech narsa chalg‘imasdi. O‘yinlar boshlanishidan oldin biz Olimpiya qishlog‘iga joylashdik.
Finaldagi yakkama-yakka olishuv, jang tafsilotlari haqida gapirib bering.
Atmosfera juda ajoyib edi – barcha minbarlar liq to‘lgan edi. O‘zbekistonlik muxlislar ko‘p edi: ular minbarlardan baqirishardi, bu juda rag‘batlantirardi va rag‘bat berardi. Finalda fransiyalik Alteya Loren raqibim bo‘ldi. Afsuski, bellashuv vaqtida hamyurtimizni qo‘llab-quvvatlashga kelgan fransuz muxlislari shovqini tufayli murabbiyimning ovozini eshitolmadim. Butun o‘yin davomida hech bo‘lmaganda, murabbiyni ko‘rish va uning “ko‘rsatmalari”ni payqash uchun pozitsiyamni o‘zgartirishga harakat qilardim.
“Kumush medal biz uchun oltinga teng edi”
Afsuski, bellashuv mening foydamga hal bo‘lmadi va oltin medalni qo‘lga kirita olmadim. Ba’zilarning fikricha, finalda hakamlar oxirigacha halol bo‘lmagan. Loren meni vaqt tugagandan keyin urgani va uch ball olgani haqida fikr mavjud. Bungacha hisob 3:0 mening foydamga edi. Lekin g‘oliblarni ayblab bo‘lmaydi. Prezidentimiz: “Kumush medal biz uchun oltinga teng,” degan edi. Bu so‘zlar men uchun ulkan faxr va bundan minnatdorman! Albatta, biz Parijga oliy mukofot uchun kelgan edik, lekin shuncha qiyinchiliklardan keyin, o‘ylaymanki, hammasi bekorga bo‘lmadi.
Olg‘a harakat qilish haqida gapirgan holda, Siz keyingi Olimpiadada ishtirok etishni rejalashtiryapsizmi?
Keyin nima bo‘lishini bilmayman, fol ochishni istamayman, lekin ishtirokimni davom ettirishni rejalashtiryapman. Sportda-chi? Bugun sen g‘olibsan, ertaga esa hammasi noldan boshlanadi. G‘alabalar o‘tmishda qoladi, sening yangi maqsading, yangi yo‘ling bor. Keyingi musobaqalarda sen ham boshqa sportchilar kabi birinchi jangdan boshlab 1/32, 1/16, 1/8 dan boshlanib, finalga, oltin medal uchun o‘z maqsadingga yetasan.
Matn: Aleksandr Shaptala
Foto: Кamola Salimbayeva
Pardoz: Mila Mirova
